ODİP KOMPLEKSİ Üç yaşlarındaki çocuk, belli bir olgunluğa erişmiş, kendi varlığının bilincine varmış, sürekli ''ben'' diyerek bunu ifade etmiştir. Her şeyin kendisinin olmasını ister: özeI1ikle çok yakın ilişkiler içinde olduğu anne ve babasını. |
Küçük oğlan, annesine sevimli görünmeye
çaIışır, onu sahiplenir hatta baskıcı olur, ondan daha çok sevgi, daha çok
öpücük ister, başkalarıyla konuşmasına izin vermez hatta onun lafını
keser. Küçük kız da babasına sevimli görünmeye çaIışır, koI1arına atılır
ve onun dikkatini çekmek için elinden geleni yapar. Erkek annesine, kız
babasına karşı huysuz, saldırgan olur, yarı şaka yarı ciddi vurur. Çocuk
anne ve babasının yalnız kalmasını ne pahasına olursa olsun engeI1emeye,
hatta onları ayırmaya çaIışır. Onları birlikte görünce kucaklarına
atlayıp aralarına girer. Akşam, bir başka fasıl yaşanır. Çocuk, anne ve
babası birlikteyken yalnız kalmak istemez, masal anlattırmak için uğraşır:
''Bir tane anlat, bir tane daha, son bir tane'' diye ısrar eder. Çocuk,
annesinden gittikçe daha uzun masaI1ar anlatmasını istiyordu. Annesi çok
mutlu oluyordu çünkü kızının onu çok sevdiğini düşünüyordu. Çocuk
bir gün ona ''Benimle kalmanı istiyorum, babamın yanına gitme. ,,
deyince, kızının gerçek amacının ne olduğunu anladı. Çocuk yavaş
yavaş anne ve babasının sadece onun için yaşamadıklarını, onların arasında
da yoğun, sevgi dolu bir ilişki olduğunu anlar. Annesi yalnızca onunla konuşmamakta,
babası yalnızca onunla ilgilenmemektedir. Çocuğu en çok şaşırtan şeyse
anne ve babasının özel hayatının dışında bırakılmış olmasıdır.Onlar
yatak odalarında, kendisinin dışında samimi bir ilişki
yaşamaktadırlar.
Bu sıralarda bir kardeşin doğumu durumu daha da kötüleştirir. Böyle bir
durumda çok dikkatli olunmalı, çocuğa çok fazla ilgi ve şevkat gösterilmelidir.
Çocuk kendini bu zor durumdan nasıl kurtaracaktır? Bu öyle bir komplekstir
ki, Freud ona, babasını öldürüp annesiyle evlenen mitoloji kahramanı Ödip'ten
esinlenerek ''Ödipkompleksi'' adını vermiştir. Psikanalistlere göre,
kompleksler duyguların karışıp düğümlenmesinden kaynaklanır, ama
demiryolu ağında olduğu gibi, doğru yönlendirilmiş makaslarla, sorun çözülür.
Çocuk ne annesini, ne de babasını bertaraf edemiyeceğine göre, içinde
bulunduğu bu karışık durumdan kurtulmak için başka bir politika izlemeye
başlar. (Tabii bunlar bilinçaltındadır) Artık rakibine bezemek için her şeyi
yapacaktır. Kız annesini, oğlan da babasını taklit edecektir. Bu da baştan
çıkartmanın başka bir şeklidir. Çocuğun önünde benzemek ve özdeşleşmek
istediği bir modelin bulunması, onun kendi cinsiyetini tanımasına ve büyümesine
yardım eder. Burada cinsiyetini tanımasından söz ederken, çocuğun erkek
veya kız olduğunu fark etmesini ve iki cinsin arasında bir fark olduğunu
anlamasını kastediyoruz. Bu, çocuğun her hareketinde, her oyununda, her konuşmasında belli olur. Bebeği ile oynayan küçük kız, anne rolünden başka hiçbir rol kabul etmez küçük oğlan da hiç tereddütsüz baba olur. Kız çocuk hemşire, öğretmen olmak ister. erkek ise pilot. Çocuk, bu yaşta erkek ve kız arasındaki anatomik farkları görür. |
BİRKAÇ
ÖNERİ
Anne baba, çocuk saldırgan davrandığı zaman ona kötü bir çocuk
olduğunu söylerlerse, çocuğun bu zor dönemi daha da zorlaşır. Eğer
çocuk daha fazla sevgi istiyorsa, buna ihtiyacı vardır, ona bol sevgi
gösterin. Ama, kendi ilişkilerinizi kısıtlamayınız. Bu yaştaki çocuğa,
anne ve babanın arasındaki ilişkiye saygılı olması öğretilebilir.
Çocuğun sistematik olarak anne ve babasının arasına girmesine izin
verilmemelidir.
Eğer
aniden az sevilen ebeveyn olduğunuzu fark ederseniz, hiçbir şey olmamış gibi davranın. Fakat tercih edilen sizseniz o zaman eşinizi ön
plana çıkartacak şekilde davranın. Örneğin ''Git anneni öp'' veya
''Koş babanı öp'' veya ''Anne çok güzel'' gibi.
Eğer
çocuk okula bu kriz döneminde başlatılırsa, evden uzaklaştırılmak
istendiği fikrine kapılabilir. Tepkilerine dikkat edin ve gerekiyorsa
okula başlatmayı erteleyin. Bazen de tersine okul, getirdiği
yenilikler sayesinde bu zor devrenin atlatılmasında yardımcı olur. İşte, kısaca Ödip kompleksi, nedenleri, çocukta yarattığı etkiler ve sonuçları. |